"Ýnsanlarýn fitnesinden kurtulmak istiyorsanýz, çarþý ve pazarlarda sýk sýk bulunmayýnýz."

"Hiddet ve kin, hakîkatleri gören gözleri kör eder. Öfke, iyi düþünmeyi daraltýr, yanýltýr."

"Allahü teâlâya isyân yolunda, hiçbir kimseye yardým etmeyiniz."

"Küçük çocuklarý seviniz, baþlarýný okþayýnýz. Onlarý sevindiriniz ki, Peygamber efendimizin emrini yerine getirmiþ olasýnýz."

"Çarþýda ve câmi avlusunda bir þey yemeyiniz. Yol ortasýnda durmayýnýz. Ticâret erbâbýnýn dükkânlarýnda uzun müddet oturmayýnýz."

"Hiçbir günâhý küçümsemeyin, çok çalýþýn. Boþ gezenler, zengin bile olsa, arkadaþlarý þeytan, kalbleri þeytanýn konaðý olur."

"Helâlinden kazanýp, ondan fakýrlere cömertçe veriniz."

"Ölümü çok hatýrlayýnýz. Ölüm gelmeden hesâbýnýzý yapýnýz. Tövbe ediniz ki, affa kavuþasýnýz."

"Dünyâ gamýndan, nefsin sýkýþtýrmasýndan hafifleyip kurtulmak istiyorsanýz, kabristanlarý sýk sýk ziyâret ediniz."

"Ayýp ve kusurlarýný gördüðünüz arkadaþlarýnýzýn, komþularýnýzýn, sýrlarýný ifþâ etmeyiniz. Çünkü gördüðünüz bu sýrlar, size emânettir. Emânete hiyânet ise, çirkin bir harekettir."

"Âlim ve velîlerin kabirlerini ziyâret ediniz. Zîrâ o büyükler, kendilerini ziyâret edenlere þefâat ederler."

Hacý Bayram-ý Velî hazretleri, Âþýk Yûnus'la ayný asýrda yaþamýþ ve onun söylediði gibi þiirler söylemiþtir. Tasavvuf yolunda nefsi tanýmanýn ve itâat altýna almanýn þart olduðunu bildiren Hacý Bayram-ý Velî hazretleri bu hususta þu þiiri söylemiþtir:

Bilmek istersen seni,
Cân içinde ara câný.
Geç cânýndan bul âný,
Sen seni bil, sen seni.

Kim bildi ef'âlini,
Ol bildi sýfâtýný,
Anda gördü zâtýný,
Sen seni bil, sen seni.

Görünen sýfâtýndýr,
O'nu gören zâtýndýr,
Gayri ne hâcetindir,
Sen seni bil, sen seni.

Kim ki hayrete vardý,
Nûra müstagrak oldu,
Tevhîd-i zâtý buldu,
Sen seni bil, sen seni.

Bayram özünü bildi,
Bileni anda buldu,
Bulan ol kendi oldu,
Sen seni bil, sen seni.

ALABÝLÝRSEN AL

Hacý Bayram-ý Velî'nin doðduðu Zülfadl (Sol-Fasol) köyünden bir genç askere çaðrýlmýþtý. Yetim olan bu temiz genç, babasýndan kalma birkaç altýnýný, annesinden kalan hâtýra bilezik ve küpleri emânet edecek bir kimse bulamadý. Hepsini küçük bir çekmeceye koyup, Hacý Bayram-ý Velî'nin türbesine getirdi. Türbeyi ziyâret edip; "Yâ hazret-i Hacý Bayram-ý Velî! Beni vatanî vazifemi yapmak için çaðýrdýlar. Annemden ve babamdan kalma þu hâtýralraý emânet edecek bir kimse bulamadým. Bu küçük çðekmeceyi zâtý âlinize emânet býrakýyorum. Eðer askerden dönersem, gelir alýrým. Þâyet dönemezsem, istediðiniz bir kimseye verebilirsiniz!" diye münâcaat etti. Sonra çekmececyi sandukanýn kenarýna koyarak ayrýldý.

Aradan yýllar geçti. Gencin askerliði bitti ve emânetini almak üzere Hacý Bayram-ý Velî'ye geldi. Ziyâretini yapýktan sonra, çekmeceyi koyduðu yerde buldu. Hiç dokunulmamýþtý. Orada türbeyi bekleyen türbedâra; "Bu çekmece benimdir. Askere gitmeden önce emânet býrakmýþtým. Þimdi alýyorum." dedi. Türbedâr; "Tabi, alabilirsen al. Çünkü ben, bir defâsýnda bu çekmecenin yerini deðiþtirmek istedim. Fakat bütün uðraþmalarýma raðmen yerinden bile oynatamadým. Bunda bir hikmet olduðunu düþünerek, bir daha elimi bile sürmedim." Genç, çekmececnin yanýna gelip, Hacý Bayram-ý Velî'ye teþekkür etti ve emânetini alarak köyüne döndü.

FÂSIKLARDAN UZAKLAÞ

Hacý Bayram-ý Velî hazretleri Edirne'den ayrýlýrken kendisinden nasihat isteyen Sultan Murâd Hana þöyle dedi:

"Tebean içinde herkesin yerini taný, ileri gelenlere ikrâmda bulun. Ýlim sâhiplerine hürmet et. Yaþlýlara saygý, gençlere sevgi göster. Halka yaklaþ fâsýklardan uzaklaþ, iyilerle düþüp kalk. Hiç kimseyi küçümseme ve hafife alma. Ýnsanlýðýnda kusûr etme, sýrrýný hiç kimseye açma, iyice yakýnlýk peydâ etmedikçe, kimsenin arkadaþlýðýna güvenme. Cimri ve alçak insanlarla ahbablýk kurma. Kötü olduðunu bildiðin hiçbir þeye ülfet etme. Seninle baþkalarý arasýnda bir toplantý akdedilir veya insanlarla aranýzda bâzý beseleler görüþülürse, yâhut onlar bu meselelerde senin bildiðin hilafýný iddiâ ederlerse, onlara hemen muhâlefet etme. Sana bir þey sorulursa, ona herkesin bildiði þekilde cevap ver. Sonra bu meselede þu veya bu þekilde görüþ ve delillerin de bulunduðunu söyle. Senin bu türlü açýklamalarýný dinleyen halk, hem senin deðerini, hem de baþka türlü düþünenlerin deðerini tanýmýþ olur. Sana bu görüþ kimindir? diye sorarlarsa, fakîhlerin bir kýsmýnýndýr, de. Onlar, verdiði cevâbý benimserler ve onu sürekli olarak yaparlarsa, senin kadrini daha iyi bilir ve mevkiine daha çok hürmet ederler.

"Seni ziyârete gelenlere ilimden bir þey öðret, böylece faydalansýnlar. Herkes, öðrettiðin þeyi belleyip tatbik etsin. Onlara umûmî þeyleri öðret, ince meseleleri açma. Onlara güven ver, ahbablýk kur. Zîrâ dostluk, ilme devâmý saðlar. Bâzan da onlara yemek ikrâm et. Ýhtiyaçlarýný temin et. Onlarýn deðer ve îtibârlarýný iyi taný ve kusurlarýný görme. Halka yumuþak muâmele et, müsâmaha göster. Hiçbir kimesye karþý býkkýnlýk gösterme, onlardan biri imiþsin gibi davran."