ODEVLER 1. Herbiri yaklasik 6 karakter uzunlugunda uc kisa katarin icine "strcpy"
ile iclerine "bir", "iki" ve "dort" kelimelerini kopyalayan bir program
yazin. Daha sonra, bu katarlari, daha buyuk bir katarin icine, uc kelimeyi
bir araya getirerek yerlestirin. Cikan sonucu on kere ekrana yazdirin.
2. Herbiri 10 elemanli olan "dizi1" ve "dizi2" isimli iki tamsayi dizisi
tanimlayin, ve iclerine bir dongu ile, ivir zivir bilgi doldurun. Daha
sonra her bir elemanini, ayni boydaki bir baska diziye ekleyin. Bu cikan
sonucu da "diziler" isimli 3. bir diziye atayin. Sonuclari ekrana
yazdirin:
1 2 + 10 = 12
2 4 + 20 = 34
3 6 + 30 = 36 gibi..
Ipucu: printf komutu soyle gorunecek:
printf("%4d %4d + %4d = %4dn",index,dizi1[index],dizi2[index],
diziler[index]);
c++ dersleri 7.bölüm
C Dili - 8. Konu
POINTER NEDIR?
Basitce, pointer, bir adrestir. Bir degisken olmak yerine, bir degiskenin
hafizadaki adresini tasiyan bir 'ok isareti'dir.
=================================================
main() /* Pointer kullanimi ornegi */
{
int index,*pt1,*pt2;
index = 39; /* herhangi bir deger */
pt1 = &index; /* 'index' in adresi */
pt2 = pt1;
printf("Deger simdi %d %d %d dir.n",index,*pt1,*pt2);
*pt1 = 13; /* 'index' in degerine degisiklik yapalim */
printf("Degistikten sonra ise %d %d %dn",index,*pt1,*pt2);
}
=================================================
Su an icin, programin index degiskenini ve iki tane astrisk ile baslayan
terimlerin tanimlandigi yere bakmayin. Aslinda astrisk denilen bu isarete,
biz simdilik 'yildiz' diyelim.
Programda ilk once, index degiskenine 39 degerini atiyoruz. Bunun
altindaki satirda ise, pt1'e tuhaf bir deger atanmasini goruyoruz - index
degiskeni, ve onunde bir & ampersand isareti ile. Bu ornekte, pt1 ve pt2
pointer dir, ve index de basit bir degiskendir. Simdi bir problemle karsi
karsiyayiz. Bu programda pointer kullaniliyor, fakat nasil kullanilacagini
ogrenmedik.
Bu gorecekleriniz biraz aklinizi karistiracak, fakat bunlari anlamadan
gecmeyin.
IKI ONEMLI KURAL
1. Onune ampersand isareti konmus bir degisken, o degiskenin adresini
belirtir. Yani altinci satir, soyle okunabilir: "pt1, index isimli
degiskenin adresini alir."
2. Onune yildiz konmus bir pointer, kendisinin tuttugu adreste bulunan
degeri gosterir. Programin dokuzuncu satiri, soyle okunabilir: "pt1
pointer'inin gosterdigi yere, 13 degeri atandi."
HAFIZA YARDIMCISI
1. & 'i bir adres olarak dusunun.
2. * 'i adresteki deger olarak dusunun.
pt1 ve pt2 pointer olarak, kendileri bir deger tasimazlar, fakat
bellekteki bir adresi gosterirler. Bu programda, 'index' degiskenini
gosteren pointer'lar oldugu icin, degiskenin degerini hem index ile, hemde
onun adresini tasiyan pointer'lar ile degistirebiliriz.
Dokuzuncu satirda, index degiskeninin degeri, pt1 pointer'i ile
degistiriliyor. Program icinde 'index' i kullandigimiz herhangi biryerde,
(pt1 baska birseye atanincaya kadar), '*pt1' i de kullanmamiz
mumkundur, cunku pt1, index'in adresini tasimaktadir.
BIR BASKA POINTER
Programa degisklik katmak icin, birbaska pointer daha tanimladim. "pt2"
isimli bu pointer, yedinci satirda "pt1"'in tasidigi adresi almaktadir. Bu
atamadan once, ayni henuz deger atanmamis degiskenler gibi icinde rastgele
bilgiler vardir. Bundan sonra, "pt2" de "index" degiskeninin adresini
tasimaktadir. Ornegin, dokuzuncu satirda "*pt1" i "*pt2" ile degistirsek
de, sonuc ayni olacaktir - cunku iki pointer da ayni adresi tasimaktadir.
SADECE BIR DEGISKEN
Bu programda uc tane degisken var gibi gorunse de, aslinda bir tane
degisken tanimlidir. Iki pointer ise, bu degiskenin adresini tutmaktadir.
Bu durum, "printf" komutunun hep 13 degerini yazmasindan da anlasilabilir.
Bu gercekten anlamasi zor bir kavramdir, fakat en kucuk C programlari
disinda hepsi tarafindan kullanildigi icin, ogrenmeniz gereklidir.
POINTER NASIL TANIMLANIR
Programin ucuncu satirinda, ilk once "index" isimli degisken tanimlanir,
daha sonra da iki tane pointer tanimlamasi goreceksiniz. Ikinci tanim, su
sekilde okunabilir: "pt1'in gosterecegi adres, bir tamsayi degiskenine ait
olacak." Yani, "pt1", tamsayi bir degiskeninin pointer'i olur. Ayni
sekilde, "pt2" de, yine bir tamsayi degiskeninin pointer'i olur.
Bir pointer, bir degiskenin adresini tasimak icin tanimlanir.
Tanimlandigindan baska bir degisken tipi icin kullanimi "uyumsuz veri
tipi" hatasinin olusmasina sebep olur. Ornegin, "float" tipi bir pointer,
"int" tipli bir degiskenin adresini alamaz.
POINTER'LI IKINCI PROGRAMIMIZ
POINTER2.C:
=================================================
main()
{
char katar[40],*orada,bir,iki;
int *pt,list[100],index;
strcpy(katar,"Bu bir karakter kataridir.");
bir = katar[0]; /* bir ve iki ayni degeri tasirlar */
iki = *katar;
printf("Ilk cikti %c %cn",bir,iki);
bir = katar[8]; /* bir ve iki ayni degeri tasirlar */
iki = *(katar+8);
printf("Ikinci cikti %c %cn",bir,iki);
orada = katar+10; /* katar+10 ve katar[10] aynidir. */
printf("Ucuncu cikti %cn",katar[10]);
printf("Dorduncu cikti %cn",*orada);
for (index = 0;index < 100;index++)
list[index] = index + 100;
pt = list + 27;
printf("Besinci cikti %dn",list[27]);
printf("Altinci cikti %dn",*pt);
}
================================================
Bu programda, iki tane pointer, iki tane dizi ve uc tane degisken
tanimliyoruz. "orada" isimli pointer, karakter tipi, ve "pt" ise, tamsayi
tipindedir.
BIR KATAR DEGISKENI ASLINDA BIR POINTER DIR
C programlama dilinde, bir katar degiskeni, o katarin baslangicini
gosteren bir pointer olarak tanimlanmistir. Programda bir bakin: once
"katar" isimli diziye sabit bir katar atiyoruz. Daha sonra, "bir" isimli
degiskene, "katar" in ilk harfini atiyoruz. Sonra, "iki" isimli degiskene,
ayni degeri atiyoruz. Ikinci satirda "*katar[0]" yazmak yalnis olurdu,
cunku yildiz isareti, koseli parantezlerin yerini almaktadir.
"katar" i neredeyse tam bir pointer gibi kullanabilirsiniz, yegane farki,
tuttugu adres degistirilemez, ve daima o katarin baslangic adresini
gosterir.
Onkinci satira gelince, katarin dokuzuncu karakterinin (sifirdan
basladigimiz icin), iki ayri sekilde "bir" ve "iki" isimli degiskenlere
atandigini goruyoruz.
C programlama dili, pointer'in tipine gore, index ayarlamasini
otomatik olarak yapar. Bu durumda, "katar" bir "char" olarak tanimlandigi
icin, baslangic adresine 8 eklenir. Sayet "katar" "int" (tamsayi) olarak
tanimlanmis olsa idi, index iki ile carpilip, "katar" in baslangic
adresine eklenirdi.
"orada" bir pointer oldugu icin, 16. satirda "katar" in 11. elemaninin
adresini tasiyabilir. "orada" gercek bir pointer oldugu icin, herhangi bir
karakter degiskeninin adresini gosterebilir.
POINTER VE ARITMETIK
Her cesit islemler, pointer'lar ile mumkun degildir. Pointer bir adres
oldugundan, ona bir sabit rakam ekleyip, daha ilerideki bir adrese
erismek mumkundur. Ayni sekilde, pointer'in adresinde bir rakam cikartip,
daha onceki hafiza bolgelerine erismek mumkundur. Iki pointer'i toplamak
pek mantikli degildir, cunku bilgisayardaki adresler sabit degildir.
Cikacak rakamin tuhaf olacagi icin pointer ile carpma da yapilamaz. Ne
yaptiginizi dusunurseniz, yapabilecekleriniz ve yapamayacaklariniz kendini
belli edecektir.
TAMSAYI POINTER'I
"list" isimli tamsayi dizisine, 100 den 199 a kadar degerler verilir. Daha
sonra, 28. elemanin adresini, "pt" isimli pointer'a atiyoruz. Daha sonra
ekrana yazdigimizda, gercektende, o degeri aldigini goruyoruz.
Daha onceki konularda, bir fonksiyondan veri degerlerini dondurmek icin
iki metod oldugunu soylemistim. Ilki, bir dizi kullanarakti. Ikincisini
herhalde tahmin edersiniz. Sayet tahmininiz "pointer sayesinde" idiyse,
tebrikler.
CIFTYON.C:
================================================== ==
main()
{
int cevizler,elmalar;
cevizler = 100;
elmalar = 101;
printf("Baslangic degerleri %d %dn",cevizler,elmalar);
/* "degistir" i cagirinca, */
degistir(cevizler,&elmalar); /* cevizlerin DEGERI ve, */
/* elmalarin adresini geciriyoruz */
printf("Bitis degerleri ise, %d %d dir..n",cevizler,elmalar);
}
degistir(kuru_yemis,meyvalar) /* kuru_yemis tamsayidir */
int kuru_yemis,*meyvalar; /* meyvalar bir tamsayi pointer'idir */
{
printf("Degerler %d %dn",kuru_yemis,*meyvalar);
kuru_yemis = 135;
*meyvalar = 172;
printf("Sonraki degerler %d %dn",kuru_yemis,*meyvalar);
}
=================================================
Burada, iki tane tamsayi degiskeni (pointer degil) tanimliyoruz:
"cevizler" ve "elmalar". Once bunlara birer deger atiyoruz, ve "degistir"
isimli fonksiyonu cagiriyoruz. Cagirirken, "cevizler" in degeri (100), ve
"elmalar" degiskeninin adresini geciriyoruz. Fakat, fonksiyona da, bir
deger ve bir adres gelecegini haber vermemiz gereklidir. Bunun icin,
fonksiyonun parametreleri tanimlanirken, bir adres tasiyacak olan sembolun
basina bir yildiz koymamiz yeterlidir.
Fonksiyonun icinde, bu iki degeri degistirip, eski ve yeni degerleri
ekrana yaziyoruz. Bu program calistiginda, ana programdaki "cevizler" in
degerinin ayni kaldigini fakat "elmalar" in yeni degerlerini aldigini
goreceksiniz.
"cevizler" in degerinin ayni kalmasinin nedeni, fonksiyona bir
deger gecirildiginde, C dilinin o degerin bir kopyasini fonksiyona
gecirmesi yuzundendir. Programa geri dondugunuzde, degerin bir kopyasini
kullandigimiz icin asil degerin degismedigini goreceksiniz.
"elmalar" in degerinin degismesi ise, yine fonksiyona "elmalar"
degiskeninin adresinin bir kopyasi gecirildigi halde, bu adres ana
programdaki "elmalar" a karsilik geldigi icin, fonksiyonda bu adresteki
degeri degistirir degistirmez, "elmalar" in da degeri degismis olur.
ODEV
1. Bir karakter katari tanimlayin, ve icine "strcpy" ile bilgi koyun. Bir
dongu ve pointer ile katari harf-harf (teker teker) ekrana yazin.
Programin basinda pointer'i katarin ilk elemanina atayin, daha sonra cift
arti isareti ile pointer'in degerini arttirin. Ayri bir tamsayi degiskeni
ile kac karakter yazilacagini kontrol edin..
2. 1. deki programi, pointeri katarin sonuna atayip, cift eksi isaretini
kullanarak sondan basa dogru yazmasi icin degistiriniz.
c++ dersleri 8.bölüm
C Dili - 9. Konu
Standart Input/Output
BASITIO.C:
=================================================
#include <stdio.h> /* input/output icin standard header */
main()
{
char c;
printf("Herhangi bir tusa basin. X = Programi durdurur. n");
do {
c = getchar(); /* klavyeden bir tus okuyalim */
putchar©; /* ekranda gosterelim. */
} while (c != 'X'); /* ta ki okunan bir X oluncaya dek... */
printf("nProgramin sonu.n");
}
================================================
Standart I/O deyimi, verinin girildigi ve ciktigi en normal yerleri,
klavyeyi ve ekrani kast eder. Bu kutuge ilk baktiginizda, "#include
<stdio.h>" komutunu goreceksiniz. Bu komut on-derleyiciye, kucuktur ve
buyuktur isaretleri arasinda yer alan kutuk isminin programa eklenmesini
soyler. Bazen, < > isaretleri yerine den-den " " isaretleri de
gorebilirsiniz. Aralarindaki fark, <> isaretlerinin on-derleyiciye, su
anda calistiginiz diskte / dizinde degil de, bu tip kutuklerin konuldugu
yerde aramasini bildirir. Halbuki den-den isaretleri ile belirlenmis bir
kutuk ismi, sizin su anda bulundugunuz disk / dizinde aranir. Genellikle,
"bu tip kutuklerin konuldugu yer", derleyiciye daha onceden belirtilir.
Ornegin, Quick C derleyicisinde, derleyiciye girmeden once:
SET INCLUDE=C:INCLUDE
yazmak, derleyicinin bundan sonra butun 'include' edilecek, yani eklenecek
kutuklerin C: diskinin INCLUDE dizininde aranmasini belirtir.
Sonu .h ile biten kutuklerin, ozel bir fonksiyonu vardir. Bunlara header
yada baslik kutukleri denir. Genellikle iclerinde, bazi fonksiyonlari
kullanmak icin gereken tanimlamalar yer alir. Bu kullandigimiz "stdio.h"
kutugu ise, bir suru "#define" komutundan olusur.
C DE INPUT/OUTPUT ISLEMLERI
C dilinde lisanin bir parcasi olarak tanimlanmis input/output komutlari
yoktur, bu nedenle bu fonksiyonlarin kullanici tarafindan yazilmasi
gereklidir. Her C kullanan kisi, kendi input/output komutlarini yazmak
istemediginden, derleyici yazarlari bu konuda calisma yapmislar, ve bize
bir suru input/output fonksiyonlari saglamislardir. Bu fonksiyonlar
standart hale gelmislerdir, ve hemen her C derleyicisinde ayni
input/output komutlarini bulabilirsiniz. C nin lisan tanimi, Kernigan ve
Richie tarafindan yazilmis bir kitaptir, ve onlar bu gorecegimiz
input/output fonksiyonlari bu kitaba katmislardir.
Bu "stdio.h" isimli kutugu incelemenizde fayda vardir. Icinde bircok
anlamadiginiz nokta olacaktir, fakat bazi kisimlar tanidik olacaktir.
DIGER INCLUDE KUTUKLERI
C de buyuk programlar yazmaya basladiginizda, programlari ufak parcalara
ayirip ayri ayri derlemek isteyebilirsiniz. Bu degisik parcalarin ortak
kisimlarini tek bir kutukte toplayip, bir degisiklik gerektiginde sadece o
ortak kutukten yapmayi isteyebilirsiniz (ornegin global degisken
tanimlari.) Bu gibi durumlarda "#include" kutukleri cok faydali olacaktir.
"BASITIO" YA GERI DONELIM
"c" isimli degisken tanimlanir, ve ekrana mesaj yazilir. Daha sonra,
kendimizi "c", buyuk harf X e esit olmadigi surece devam eden bir dongunun
icinde buluyoruz. Bu programdaki iki yeni fonksiyon, su an icin ilgi
noktamiz. Bunlar klavyeden bir tus okumak, ve ekrana bir karakter yazmayi
saglarlar.
"getchar()" isimli fonksiyon, klavyeden okudugu tusu dondurur, bu deger
"c" ye atanir. "putchar()" fonksiyonu ise, bu degeri ekrana yansitir.
Bu programi derleyip calistirdiginizda, bir surpriz ile karsilasacaksiniz.
Klavyeden yazdiginizda, ekrana herseyin iyi bir sekilde yansitildigini
goreceksiniz. RETURN tusuna bastiginizda ise, butun satirin tekrar ekrana
yazildigini goreceksiniz. Her karakteri teker teker ekrana getirmesini
soyledigimiz halde, programimiz sanki butun satiri sakliyor gibi.
DOS BIZE YARDIMCI OLUYOR (YADA ISE KARISIYOR)
Bu durumu anlayabilmek icin, DOS un nasil calistigini anlamamiz
gereklidir. Klavyeden tuslar DOS kontrolu ile okundugu zaman, RETURN tusu
basilana dek, basilan tuslar bir sahada saklanir. RETURN basilinca da,
butun satir programa dondurulur. Tuslara basilirken, karakterler ekrana da
yansitilir. Bu duruma da "eko" ismi verilir.
Simdi anlatilanlari goz onunde bulundurarak, programimiz calisirken ekrana
eko edilenlerin, DOS tarafindan yapildigini anlayabilirsiniz. Siz RETURN e
basinca da, bu saklanan tuslar, programa gonderilir. Bunu daha iyi anlamak
icin, icinde buyuk harf X olan bir satir yazin. DOS, buyuk X in ozel bir
tus oldugundan habersiz, siz RETURN e basana kadar tuslari kabul etmeye
devam eder. RETURN e basinca ise, bu katar programa gecirilir, ve program
X e rastlayincaya kadar ekrana karakterleri birer birer yazar.
Isletim sisteminin bu tuhafliklari karsisinda yilmayin. Bazi
programlarinizda, bu ozellik isinize yarayabilir. Fakat simdi biz, az once
yazdigimiz programin, dusundugumuz gibi calismasini saglayalim.
TEKIO.C:
=================================================
#include <stdio.h>
main()
{
char c;
printf("Herhangi bir tusa basin. X = Programi durdurur. n");
do {
c = getch(); /* bir tus oku */
putchar©; /* basilan tusu goster */
} while (c != 'X'); /* ta ki c == 'X' olana dek */
printf("nProgramin sonu.n");
}
=================================================
Bu programdaki yegane degisiklik olan yeni fonksiyon "getch()", yine
klavyeden tek bir karakter okur. Farki, "getchar" gibi DOS'a
takilmamasidir. Bir karakter okur, ve ekrana yansitmadan bu tusu programa
dondurur.
Bu programi calistirdiginizda, bir oncekindeki gibi tekrarlanan satirlar
olmadigini goreceksiniz. Ayrica program artik 'X' e basar basmaz
durmaktadir. Burada baska bir problemimiz var. RETURN'e basinca cursor,
ekranin soluna gitmektedir, ama bir alt satira inmemektedir.
SATIR ATLAMAMIZ LAZIM
Cogu uygulama programi siz RETURN e basinca, program o RETURN e ek olarak
bir de "Line Feed" yani satir atlama karakteri ilave eder. Satir atlama
otomatik olarak yapilmaz. Bundan sonraki programda, bu sorunu da halletmis
olacagiz.
IYIIO.C:
================================================
#include "stdio.h"
#define CR 13 /* CR sembolunu 13 olarak tanimlar */
#define LF 10 /* LF sembolunu 10 olarak tanimlar */
main()
{
char c;
printf("Tuslara basin. Durmak icin X e basin.n");
do {
c = getch(); /* Bir karakter oku */
putchar©; /* basilan tusu ekrana yaz */
if (c == CR) putchar(LF); /* sayet basilan RETURN tusu ise,
bir SATIR ATLAMA karakteri yolla */
} while (c != 'X');
printf("nProgramin sonu.n");
}
================================================
Programin ilk basinda CR 'nin artik 13 e esit oldugunu ve LF nin de 10
oldugunu belirtiyoruz. Sayet ASCII tablosundan bakarsaniz, RETURN tusuna
karsilik gelen kodun 13 oldugunu gorursunuz. Ayni tabloda, satir atlama
kodu da 10 dur.
Ekrana basilan tusu yazdiktan sonra, sayet bu tus RETURN tusu ise, bir
satir atlayabilmemiz icin, satir atlama kodunu ekrana yaziyoruz.
Programin basindaki "#define" lar yerine "if (c == 13) putchar(10);"
diyebilirdik, fakat ne yapmak istedigimiz pek belirgin olmazdi.
HANGI METOD DAHA IYI?
Burada ekrandan bir harf okumanin iki yolunu inceledik. Her ikisinin de
avantajlari ve dezavantajlari var. Bunlara bir bakalim.
Ilk metodda, butun isi DOS ustlenmektedir. Programimiz baska islerle
ugrasirken, DOS bizim icin satiri hazirlayabilir, ve RETURN'e basilinca bu
satiri programa dondurebilir. Fakat, bu metodda karakterleri basildiklari
anda fark etmemiz imkansizdir.
Ikinci metodda, tuslari teker teker fark etmemiz mumkundur. Fakat,
program bu okuma sirasinda butun zamanini okumaya harcar ve baska bir is
yapamaz, ve bilgisayarin tum zamanini bu isle almis oluruz.
Hangi metodun uzerinde calistiginiz program icin daha uygun oldugunu
programci olarak siz karar vereceksiniz.
Burada, "getch()" fonksiyonun tersi olan "ungetch()" isimli bir fonksiyon
daha oldugunu da belirtmeliyim. Sayet bir karakteri "getch()" le okuduktan
sonra fazla okudugunuzu fark ederseniz, bu fonksiyon ile okunan tusu geri
koyabilirsiniz. Bu bazi programlarin yazilimini kolaylastirmaktadir cunku
bir tusu istemediginizi onu okuyuncaya kadar bilemezsiniz. Sadece bir tek
tusu "ungetch" edebilirsiniz, fakat genellikle bu yeterlidir.
